Eerder dit jaar, in juni, overleed het fenomeen Muhammad Ali alias Cassius Clay. Wereldberoemd als bokser en bekend om zijn vele onvergetelijke uitspraken. Zoals “It isn’t bragging, if you can back it up”. In werkelijkheid is deze uitspraak voor het eerst gebruikt in 1934 door de beroemde Amerikaanse honkbalspeler Dizzy Dean. Fact checked.

Misschien is dit niet de meest bekende uitspraak van Muhammad Ali maar is zeker treffend voor deze tijd. Het checken van feiten is hot. En die trend is best te verklaren wanneer je naar de ontwikkelingen van zeker de laatste tien jaar kijkt. Met de Amerikaanse verkiezingen nog in het achterhoofd en dichter bij huis de Brexit waarbij zowel het Leave- als Remain-kamp zich tijdens de campagne schuldig maakte aan het verdraaien van waarheden en keiharde leugens. Ook diverse media gingen mee in de flow en kwamen bijvoorbeeld na het referendum met de berichtgeving dat de Britten bij de stemming geen idee hadden wat een Brexit zou betekenen, zo zou blijken uit het zoekgedrag op Google een dag na de Brexit. Journaliste Allison Graves van politifact.com toonde aan dat het om ongefundeerde berichtgeving ging en dus onwaar.

Factchecking

Sinds 2007 controleert de fact checking website politifact.com vooral uitspraken van Amerikaanse politici op feiten en heeft nu bij de laatste verkiezingen in Amerika veel concurrentie gekregen van TV stations en kranten. Allen met hun eigen fact checkers. Ook Google rolt op dit moment wereldwijd een fact checkers dienst uit en voegt deze toe in haar nieuwsoverzicht middels labelling.

Door de komst van de vele fact checkers in hun zoektocht naar de waarheid kan het juist aan kracht verliezen wanneer nauwkeurigheid en onafhankelijkheid in het geding zijn of in twijfel worden getrokken door een politieke voorkeur, commercie of een andere agenda.

Fact checking kan alleen maar een rol van betekenis spelen als er ook vertrouwen is. Is dit vertrouwen er niet dan zal fact checking het ook niet winnen van het sentiment, de angst, het onderbuikgevoel. In dat licht kan de uitslag van en het sentiment rondom de Brexit of de Amerikaanse verkiezingen worden geplaatst. Of de opkomst van het populisme.

Don’t count the days, make the days count.” (Muhammad Ali)